Καθίσματα Χριστουγέννων

Ο Κυριάκος βρισκόταν σε αναβρασμό τη μέρα των Χριστουγέννων. Μεγάλη η λειτουργία, κατόπι μεγάλο το τσιμπούσι στο σπίτι με το σόι, ευθύνες. Σα να μην έφτανε αυτό, η κόρη του είχε διάρροια και τον ξενύχτησε, κάτι που πρόδιδαν τα πρησμένα του μάτια και η αφηρημάδα του στο ψαλτήρι.

Ο παπάς τελείωσε την αίτηση και ο Κυριάκος ξεκίνησε: "Δεύτε ίδωμεν πιστοί πού εγεννήθη ο Χριστός...". Είχε φέρει τα χέρια σε σχήμα προσευχής και κοίταζε με τα πρησμένα μάτια του μάλλον ψηλά παρά στο βιβλίο. Όμως παρά την έκταση του λαιμού, δεν κατάφερνε να κρύψει το διπλοσάγονο, μα ούτε και τη νύστα. Με μια μάλλον ανεπαρκή αναπνοή, ολοκλήρωσε: "...δόξα εν υψίστοις λέγοντες, τω σήμερον εν σπηλαίω τεχθέντι, εκ της Παρθένου, και Θεοτόκου, εν Βηθλέεμ της Ιουδαίας". Ξεπνοημένα, παράφωνα, με βαριά πρωινή φωνή και πιεσμένο vibrato.

Κατέβασε το ξύλο εκείνο που έχουν για να κάθεται ο ψάλτης κι απόθεσε το βάρος του. Ύστερα έφερε το χέρι στο κεφάλι και κοίταζε, όχι προς τις τρεις γριές που ήταν στην εκκλησία, αλλά προς το ιερό, μπλαζέ - σαν το δικηγόρο που κοιτά άστοχα τους δικαστές όταν αγορεύει ο αντίπαλός του. Ήταν η σειρά του αριστερού, του πιτσιρίκου που προσλάβανε ένα χρόνο τώρα. Ο Κυριάκος ήξερε ότι ο μικρός ήταν ατζαμής. Σαφώς δεν έπιανε μία μπροστά στην κλασσική μουσική παιδεία του. Διάολε δα, τόσα χρόνια στην όπερα, είχε τραγουδήσει μπροστά σε επισήμους, σε λαό, είχε κερδίσει διπλώματα κι επαίνους. Πόσο καλύτερος μπορούσε να είναι ο μικρός ατζαμής; Άσε που καπνίζει, άσε που πίνει κιόλας – γύρευε και τι άλλες ασωτείες θα κάνει! Τον κοίταξε απέναντί του, με την άκρη του ματιού, χωρίς να στρίψει το κεφάλι. "Δε με περνάς μικρέ. Εσύ είσαι μικρός, μα εγώ είμαι μεγάλος. Εσύ είσαι ατζαμής μα εγώ είμαι καλλιτέχνης. Μάστορας."

Ο πιτσιρικάς αργούσε – δεν ήταν έτοιμος! Τουναντίον, ήταν σκυμμένος κι έψαχνε στο ντουλάπι τα βιβλία, έβαζε κι έβγαζε βύσματα κι έδειχνε χαμένος. "Είσαι άπειρος μικρέ, τα έχασες. Είσαι περιορισμένος! Ας σηκωθώ να σώσω την κατάσταση, όπως μόνο εγώ ξέρω. Α, ρε, άμα δεν ήμανε κι εγώ...".

Έξω τώρα απ' το ενδιαφέρον μυαλό του Κυριάκου, οι γριές με την τόση σιωπή γνοιαστήκανε, έτσι όπως είναι ανήσυχες πάντα: "Μα τι κάνει; Δεν ψέλνει, έπαθε τίποτα;" Με κινήσεις απογοήτευσης αλλά και μια έκφραση θριάμβου ταυτόχρονα, ο Κυριάκος σηκώθηκε επιβλητικός κι έφερε το μικρόφωνο κοντά του: "Χα, τι θαυμάζεις Μαριάμ; τι εκθαμβείσαι τω εν σοι; Ο μικρός είναι εκτός συναγωνισμού. Ο Κυριάκος ξελάσπωσε πάλι τη λειτουργία, ο μικρός πανικοβλήθηκε και τα έχασε. Θαύμασε όσο θέλεις ταλαίπωρη κι εσύ Μαριάμ, ο Κυριάκος πάντα έρχεται πρώτος". Τέλειωσε το δεύτερο και ήταν έτοιμος ν' αρχίσει το τρίτο και τελευταίο των καθισμάτων.

Παρεκτός κι αν είστε υπερβολικά συχνοί πελάτες της εκκλησίας, ή αν είστε γιαγιάδες με μαύρο ταγέρ, κότσο και λάπτοπ, σίγουρα δε θα έχετε ιδέα τι είναι τα καθίσματα. Αυτά λοιπόν τα καθίσματα, είναι τα πρώτα τροπάρια του όρθρου και ως πρώτα, είθισται να τα λένε πρωί-πρωί. Ίσως γι' αυτό να είναι και τα πιο μισητά τροπάρια των ψαλτάδων. Τα περισσότερα φάλτσα, τα πιο πολλά σαρδάμ, οι περισσότερες παραλήψεις, γίνονται πάντα στα καθίσματα. Βέβαια αυτό περνάει απαρατήρητο διότι το ακροατήριο (τρεις κουφές γριές συνήθως) δεν είναι σε θέση να το προσέξει.

Ο Κυριάκος το ήξερε αυτό το κόλπο και τα καθίσματα τα χρησιμοποιούσε μόνο για προθέρμανση. Πάντα με χαμηλή φωνή, σε χαμηλή κλίμακα. Τι κι αν ακουγόταν σαν ξεπεσμένος τενόρος που παράτησε τη λυρική σκηνή και πήγε κι έγινε μέθυσος; Είχε όλη τη λειτουργία μπροστά του να κελαηδήσει τις κορώνες του και να καταπλήξει τους πιστούς. Δεν ήταν σοφό να σπαταλήσει τη φωνητική του ενέργεια στις τρεις κουφές γριές. Οι προτεραιότητες πάνω απ' όλα!

Μα σήμερα ήταν αλλιώς, σήμερα τα καθίσματα ήταν ο θρίαμβός του. Σήμερα στα καθίσματα θριάμβευσε απέναντι στον τζάμπα μάγκα. Σήμερα στα καθίσματα αυτός ήταν ο έτοιμος κι αυτός ο νικητής. Και ήταν όντως έτοιμος, έτοιμος να πει και το τρίτο των καθισμάτων, και θα το έλεγε σας ορκίζομαι, αν κάτι μέσα του δεν ένιωθε λάθος. Έριξε μια ματιά απέναντι στον πιτσιρικά, και έπαθε αυτό που σίγουρα έχετε πάθει κι εσείς, τις μαύρες μέρες εκείνες που περιμένατε το κουτί με τα online ψώνια από το ταχυδρομείο αλλά αντί για τα ψώνια ερχόταν ο λογαριασμός του τηλεφώνου. Κάτι τέτοιο ένιωσε κι ο Κυριάκος, ένα λογαριασμό τηλεφώνου, δηλαδή, ένα κακό ξάφνιασμα, ένα λάθος. Είδε αντί ενός πιτσιρίκου, πέντε. Πέντε οι πιτσιρικάδες απέναντι να περικυκλώνουν μια γυαλιστερή κονσόλα ήχου με κουμπιά και φωτάκια από κάτω. Όπως τις μάγισσες ένα πράμα που για να κάνουν τα μάγια περικυκλώνουν ένα γυαλιστερό καζάνι με φωτιά από κάτω. "Διάολε, αυτό είναι πρόκληση". Δεν άρχισε το τρίτο κάθισμα αλλά κατέβασε το άλλο, το ξύλινο κάθισμα κι απόθεσε ξανά το βάρος του. "Αη να δούμε τι σκατά θα πούνε. Τα κωλόπαιδα".

Μετά από μια παύση λίγων δευτερολέπτων κι αφού ο αέρας καθάρισε εντελώς από τα υπολείμματα του πιεσμένου vibrato, ακούστηκε μια γεμάτη βυζαντινή χορωδία:

"Ο αχώρητος παντί, πώς εχωρήθη εν γαστρί;
Ο εν κόλποις του Πατρός, πώς εν αγκάλαις της Μητρός;
Πάντως ως οίδεν, ως ηθέλησε και ως ηυδόκησεν.
Άσαρκος γαρ ων, εσαρκώθη εκών.
Και γέγονεν ο Ων, ο ουκ ην δι' ημάς.
Και μη εκστάς της φύσεως, μετέσχε του ημετέρου φυράματος.
Διπλούς ετέχθη, Χριστός τον άνω,
κόσμον θέλων αναπληρώσαι."

Μα ο Κυριάκος δεν ανησύχησε. "Είσαι μικρός. Είσαι ατζαμής, πίνεις και καπνίζεις. Ο ήχος σου – κι ας είναι τώρα καλός – δε θα κρατήσει για πολύ. Πας να μου τη βγεις; Εδώ είναι Ελλάδα, μικρέ, δε σε παίρνει για τέτοιες μαγκιές εδώ". Πόσο δίκιο είχε...

Σχόλια:

Για να γράψεις σχόλιο στο άρθρο πρέπει να είσαι μέλος του site και να έχεις κάνει login.